O χρυσός έχει κερδίσει εκ νέου την πολύτιμη λάμψη του, καθώς βρίσκεται μια ανάσα από τα 1.000 δολάρια ανά ουγκιά. Κατά το παρελθόν, ο χρυσός έχει αποδειχτεί καλή μέθοδος προστασίας σε περιπτώσεις υποτιμήσεων νομισμάτων, έντονων πληθωριστικών πιέσεων ή αρνητικού πληθωρισμού, πολιτικών και γεωπολιτικών εντάσεων και πετρελαϊκών κρίσεων.
Η αδυναμία των μετοχικών τίτλων, η οικονομική κρίση και ο φόβος των επενδυτών είναι οι πιθανοί καταλύτες που τροφοδοτούν με φρέσκια δύναμη την αγορά του πολύτιμου μετάλλου και το επανέφεραν στο επίκεντρο των αγορών.
Στους σημαντικούς παράγοντες που ευνοούν την άνοδο της αγοράς στην τρέχουσα συγκυρία θα πρέπει να προστεθούν τα μηδενικά επιτόκια των ΗΠΑ, η αύξηση της προσφοράς χρήματος αλλά και οι εκτιμήσεις ότι το δολάριο είναι μάλλον υπερτιμημένο σε σχέση με άλλα βασικά νομίσματα.
Η θετική ορμή του μετάλλου πηγάζει σε σημαντικό βαθμό από τις οικονομικές ανωμαλίες που υφίστανται σε επίπεδο παγκόσμιας οικονομίας, αν και ιδιαίτερο βάρος θα πρέπει να δοθεί στο «αμερικανικό γίγνεσθαι», όπως τονίζουν ξένοι αναλυτές της αγοράς των πολύτιμων μετάλλων.
Ωστόσο, ένα μέρος της ανοδικής κίνησης οφείλεται αποκλειστικά σε κερδοσκοπικές κινήσεις και οι πεσιμιστές της αγοράς φέρνουν ως παράδειγμα την αγορά του πετρελαίου και την κάθετη προσγείωση της τιμής.
Ως ασφαλές καταφύγιο (safe heaven), ο χρυσός συνδυάζει την ευκολία ρευστοποίησης και το χαρακτηριστικό της διαφοροποίησης στα επενδυτικά χαρτοφυλάκια. Η αντίθετη κίνηση της τιμής του μετάλλου, σε πολλές περιπτώσεις, από τις αγορές μετοχών προσφέρει στους επενδυτές μια μορφή ασφάλειας σε καταστάσεις διεθνών αναταραχών, αλλά και αντίστροφα.
Στις σημερινές συνθήκες της παγκόσμιας οικονομίας, ο κίνδυνος απώλειας της εμπιστοσύνης στα χαρτονομίσματα είναι μία από τις βασικές κινητήριες δυνάμεις για την ανοδική πορεία του χρυσού.
--- Υψηλή μεταβλητότητα
Το σημείο όπου πρέπει να εστιάσουμε είναι το εξής: παρόλο που ο χρυσός έχει προσφέρει στο παρελθόν σημαντικά κέρδη σε περιόδους αβεβαιότητας, οι επενδυτές οι οποίοι θα αποφασίσουν να επενδύσουν θα πρέπει να τοποθετήσουν στο πολύτιμο μέταλλο μικρό μέρος του χαρτοφυλακίου τους και να έχουν υπόψη τους ότι αυξάνουν πολλαπλά τον κίνδυνο που αναλαμβάνουν.
Ο χρυσός τα τελευταία χρόνια εμφανίζει υψηλή μεταβλητότητα, όπως τα νομίσματα, και η αγορά του παρουσιάζει επίσης αρκετές ιδιαιτερότητες, καθώς ταυτόχρονα είναι εμπόρευμα (commodity), επηρεαζόμενο από τις θεμελιώδεις δυνάμεις της συγκεκριμένης αγοράς.
Στην αγορά του χρυσού κυρίαρχο ρόλο παίζουν τα αποθέματα.
Εφόσον οι κεντρικές τράπεζες των χωρών προβούν σε πωλήσεις του συγκεκριμένου μετάλλου, φυσικό επακόλουθο θα είναι η ραγδαία αποκλιμάκωση της τιμής.
Και ενώ το 2008 οι πωλήσεις χρυσού από τις κεντρικές τράπεζες «έπιασαν πάτο», δεν είναι βέβαιο ότι το 2009 θα γίνει το ίδιο, ειδικά με την τιμή του να κινείται ανοδικά. Παράλληλα, παρότι η αγορά του χρυσού διαθέτει ρευστότητα, εντούτοις είναι αρκετά πιο δύσκολο ή χρονοβόρο να πουλήσετε μια ράβδο χρυσού ή ένα χρυσό νόμισμα, ενώ τα spreads μεταξύ τιμών αγοράς και πώλησης είναι ιδιαίτερα υψηλά.
Τέλος, σημαντικό ρόλο έχουν τα funds που επενδύουν σε φυσικούς πόρους. Αυτή η κατηγορία των επενδυτικών κεφαλαίων παρουσιάζει μεγάλη μεταβλητότητα, καθώς οι αγορές των εμπορευμάτων, στις οποίες τα συγκεκριμένα funds επενδύουν, είναι οι ίδιες πολύ ευμετάβλητες.
--- Οι χρυσές λίρες και οι ράβδοι
Μία παραδοσιακή επενδυτική κίνηση των Ελλήνων είναι η αγορά χρυσών λιρών. Τους τελευταίους μήνες παρατηρείται σημαντική αύξηση στη συναλλακτική δραστηριότητα χρυσών λιρών στην Τράπεζα της Ελλάδος, αφού όχι μόνο η ζήτηση αλλά και η προσφορά τους έχει αυξηθεί. Η τιμή του χρυσού στα διεθνή χρηματιστήρια εμπορευμάτων άγγιξε τα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων 27 ετών.
Από το 2000, η διενέργεια πράξεων σε χρυσό έχει απελευθερωθεί στη χώρα μας και θεωρητικά όλες οι τράπεζες μπορούν να πραγματοποιούν αγοραπωλησίες. Ωστόσο, ειδικά για την κατηγορία των χρυσών λιρών, η Τράπεζα της Ελλάδος εξακολουθεί να αποτελεί την πρώτη δύναμη, αφού στα γκισέ που υπάρχουν στο δεύτερο υπόγειο των κεντρικών γραφείων μπορεί να κάνει κάποιος αγοραπωλησίες. Η ΤτΕ πουλά ράβδους χρυσού μόνο αν έχει απόθεμα.
Από το 2003 η χρυσή λίρα έχει παρουσιάσει άνοδο μεγαλύτερη του 55%. Η τιμή της είναι άμεσα συνδεδεμένη με την πορεία της τιμής του χρυσού ανά ουγκιά και η τιμή πώλησής της από τον Οκτώβριο του 2008 έως τον Φεβρουάριο του τρέχοντος έτους έχει αυξηθεί κατά 18% περίπου, αφού από τα 176 ευρώ ανά τεμάχιο έχει αυξηθεί στα 208,43 ευρώ στις 24 Φεβρουαρίου, αντικατοπτρίζοντας την ανοδική κίνηση του μετάλλου στις διεθνείς αγορές.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, οι πωλήσεις λιρών από την ΤτΕ ανέρχονται σε 400 έως 500 κομμάτια ημερησίως, ενώ περίπου στο ήμισυ υπολογίζεται η προσφορά λιρών προς την Τράπεζα της Ελλάδος.
Επιπλέον, σημαντική είναι και η άνοδος της ζήτησης για ράβδους χρυσού που μπορούν να αγοράσουν οι επενδυτές και φτάνουν έως το 1 κιλό. Το 1 γραμμάριο κόστιζε στις 24 Φεβρουαρίου 26,97 ευρώ. Τα παραπάνω ισχύουν για αγορές χρυσών λιρών αξίας μέχρι 10.000 ευρώ (περίπου 50 κομμάτια σε τρέχουσες τιμές), ενώ για μεγαλύτερης αξίας αγορές η τιμή είναι διαπραγματεύσιμη και καθορίζεται έπειτα από συμφωνία.
Ωστόσο, μία ουσιώδης παράμετρος για όσους επιθυμούν να ρευστοποιήσουν χρυσές λίρες είναι η αρτιότητα κάθε νομίσματος. Βάσει των τεχνικών προδιαγραφών, κάθε χρυσή λίρα ανεξαρτήτως χρονολογίας κοπής θα πρέπει να ζυγίζει 7,9881 γραμμάρια και οι διαστάσεις της θα πρέπει να είναι: πάχος 1,52 mm και διάμετρος 22,05 mm.
Εάν έχουν τυχόν αλλοιώσεις ή φθορές, όπως χτυπήματα από πτώσεις ή μικρές απώλειες σε βάρος, αγοράζονται από την Τράπεζα της Ελλάδος ως ελαττωματικές με σημαντική διαφορά στην τιμή. Με βάση το επίσημο δελτίο τιμών της 24ης Φεβρουαρίου, η αγορά μιας άρτιας χρυσής λίρας από την Τράπεζα της Ελλάδος πραγματοποιούνταν στα 182,76 ευρώ, ενώ για μία ελαττωματική λίρα η αντίστοιχη τιμή ήταν 177,27 ευρώ, δηλαδή υπήρχε διαφορά της τάξεως του 3,10%.
Παράλληλα, το spread με το οποίο λειτουργεί η ΤτΕ έχει επανειλημμένως επικριθεί, αφού η διαφορά σε ποσοστιαίους όρους που χρεώνει είναι 14%, ενώ το αντίστοιχο spread για ράβδους χρυσού είναι 11% βάσει των τιμών της 24ης Φεβρουαρίου. Ταυτόχρονα, η ΤτΕ για ράβδους ή πλάκες χρυσού που αγοράζει ακολουθεί την παρακάτω διαδικασία: Ο ενδιαφερόμενος καταθέτει τις ράβδους ή πλάκες χρυσού στην Τράπεζα της Ελλάδος προς έλεγχο της γνησιότητας, αφού προηγουμένως συμφωνηθεί η τιμή αγοράς.
Μετά τον εργαστηριακό έλεγχο, και εφόσον διαπιστωθεί η καθαρή περιεκτικότητα σε χρυσό, καταβάλλεται το αντίτιμο σε ευρώ, ενώ σε κάθε περίπτωση ο ενδιαφερόμενος επιβαρύνεται με τα έξοδα ελέγχου.
Η ΤτΕ μπορεί να διαμορφώσει το spread μεταξύ της τιμής αγοράς και πώλησης σε βαθμό που να εξαλείψει τυχόν φαινόμενα κερδοσκοπίας στην αγορά χρυσών λιρών και στο παρελθόν η διαφορά μεταξύ των δύο τιμών είχε εκτιναχτεί πάνω από 20%, ενώ για αγορές λιρών αξίας άνω των 10.000 ευρώ η τιμή πώλησης μπορεί να αυξηθεί έως και 10%.
Εκτός των χρυσών λιρών Αγγλίας, οι οποίες είναι και το μοναδικό νόμισμα με θεσμοθετημένη αγορά στην Ελλάδα, υπάρχουν και άλλα χρυσά νομίσματα, όπως η καναδική σφενδάμη, ο αμερικανικός αετός, το αυστριακό σελίνι της Φιλαρμονικής της Βιέννης, το νοτιοαφρικανικό κρούκεραντ, καθώς και νομίσματα τα οποία μπορεί κανείς να διαχειριστεί με ευκολία και είθισται η τιμή τους να υπερβαίνει την αξία τους σε χρυσό, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις υπάρχει η πιθανότητα αποκόμισης μεγαλύτερων κερδών από την αξία παλαιότητας.
--- Αμοιβαία κεφάλαια και ETFs
Πέραν του παραδοσιακού τρόπου επένδυσης σε χρυσό προσφέρονται και πιο ανεπτυγμένες μορφές επένδυσης, όπως τα αμοιβαία κεφάλαια χρυσού. Πιο συγκεκριμένα, στην Ελλάδα την παρούσα χρονική στιγμή προσφέρονται δύο αμοιβαία κεφάλαια συνδεδεμένα άμεσα ή έμμεσα με την τιμή του πολύτιμου μετάλλου, το BlackRock Global Funds - World Gold με διαχειριστή τη BlackRock (διάθεση στην Ελλάδα από τη Citibank) και το SGAM Equities Gold Mines με διαχειριστή τη Société Générale Asset Management (διάθεση στην Ελλάδα από την Geniki Bank).
Η ετήσια απόδοση του αμοιβαίου κεφαλαίου της BlackRock για το 2008 ήταν της τάξεως του -31,11%, ενώ για το 2009 υπολογίζεται σε 17,15%. Η απόδοση του αμοιβαίου κεφαλαίου της S.G. για το 2008 διαμορφώθηκε σε -33,36%, ενώ τονίζεται ότι κατά το τρέχον έτος είναι -5,79%.
Η διοικητική δομή και στρατηγική και των δύο αμοιβαίων κεφαλαίων επιδιώκει να μεγιστοποιήσει την κεφαλαιακή αξία των μεριδίων μέσω επένδυσης σε μετοχές ορυχείων χρυσού ανά τον κόσμο.
Παράλληλα, μπορεί να επενδύει σε τίτλους εταιρειών πολύτιμων μετάλλων ή σε μετοχές σχετικές με μεταλλεία. Οι επενδυτές πρέπει να γνωρίζουν ότι και τα δύο αμοιβαία κεφάλαια εμφανίζουν άνω του μέσου όρου μεταβλητότητα, γεγονός που τα καθιστά επενδύσεις με έντονο το χαρακτηριστικό του κινδύνου.
Τέλος, μία ακόμη επενδυτική επιλογή είναι τα διαπραγματεύσιμα αμοιβαία κεφάλαια (ETFs) χρυσού. Ωστόσο, η αγορά χρυσού μέσω ETFs είναι πολύ διαφορετική από τη συνήθη πρακτική με την οποία οι περισσότεροι άνθρωποι είναι εξοικειωμένοι. Μερικά από τα οφέλη της διακράτησης χρυσού μέσω ETFs είναι η ευελιξία των αγορών ή πωλήσεων όπως στις μετοχές και η άμεση ρευστοποίηση των μεριδίων.
Από την άλλη πλευρά, το βασικό μειονέκτημα της κατοχής μεριδίων σε ένα ETF που επενδύει σε χρυσό είναι ότι ο επενδυτής δεν μπορεί να εξαγοράσει τον χρυσό ή να τον παραλάβει σε φυσική μορφή.
Το μεγαλύτερο ETF στον κόσμο είναι το SPDR Gold Trust, το οποίο αποτελεί έναν από τους μεγαλύτερους κατόχους χρυσού σε φυσική μορφή διεθνώς μετά τις κεντρικές τράπεζες, με 1.029 τόνους αποθεματικά. Το 2008 η απόδοσή του διαμορφώθηκε στο 4,92%, ενώ για το 2009 η αντίστοιχη ανέρχεται σε 9,5%.
Οι αγοροπωλησίες μεριδίων ETF μπορεί να πραγματοποιηθούν μέσω μεγάλων χρηματιστηριακών εταιρειών όπως η Επενδυτική Τράπεζα της Ελλάδος του ομίλου Marfin Popular Bank, η Εθνική - Ρ&Κ Χρηματιστηριακή του ομίλου της Εθνικής Τράπεζας, η Alpha Finance του ομίλου της Alpha Bank και άλλες.
ΠΕΡΙΟΔΟΙ ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ Η ΑΓΟΡΑ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ ΗΤΑΝ ΑΝΟΔΙΚΗ
* Έτος 1974: Πρώτη πετρελαϊκή κρίση.
* Έτη 1979 - 1980: Δεύτερη πετρελαϊκή κρίση, άνοδος πληθωρισμού, εισβολή της ΕΣΣΔ στο Αφγανιστάν.
* Μέσα 1982 - αρχές 1983: Υψηλό χρέος του Τρίτου Κόσμου,
έντονες πληθωριστικές προσδοκίες.
* Αρχές 1985 - 1987: Αδύναμο δολάριο, νέες ανησυχίες
για άνοδο του πληθωρισμού.
* Έτος 2002: Αδύναμο δολάριο, φόβοι για πολεμική
εισβολή στο Ιράκ.
* Μέσα 2006 - μέσα 2008: Υψηλές τιμές πετρελαίου,
άνοδος τιμών εμπορευμάτων.
* Αρχές 2009: Οικονομική κρίση, φόβοι για αποπληθωρισμό
και κατάρρευση τραπεζικών ιδρυμάτων.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΙ ΟΠΟΙΟΙ ΚΑΤΑ ΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ ΕΥΝΟΗΣΑΝ ΤΙΣ ΤΙΜΕΣ ΤΟΥ ΧΡΥΣΟΥ
* Υψηλές πληθωριστικές πιέσεις.
* Πετρελαϊκές κρίσεις, άνοδος στις τιμές του πετρελαίου.
* Πολεμικές αναταραχές.
* Αδύναμο δολάριο.
* Αυξημένη ζήτηση σε συνδυασμό με μειωμένη παραγωγή χρυσού.
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ ΧΡΥΣΗΣ ΛΙΡΑΣ
* Βάρος: 7,9881 γραμμάρια ή 0,28 ουγκιά (1 ουγκιά ισούται με 28,35 γραμμάρια).
* Πάχος: 1,52 mm.
* Διάμετρος: 22,05 mm.
* Πραγματική περιεκτικότητα σε χρυσό: 7,3224 γραμμάρια ή 91,6%.
* Οι πίνακες με τις περιόδους ανόδου του χρυσού, οι τιμές σε δολάρια και σε ευρώ από το 2005 και οι τιμές πώλησης της λίρας σε ενδεικτικές περιόδους δημοσιεύονται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".
*** Αναδημοσίευση από το 571ο φύλλο της εβδομαδιαίας εφημερίδας "ΜΕΤΟΧΟΣ & ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ", 27/2 - 3/3/2009.
Golden Deal
